Šta je potrebno znati
- Rizartoza je specifičan oblik osteoartritisa koji cilja zglob između kosti ručja i doručja palca.
- Simptomi su bol u zglobu palca, krepitacija (škripanje) i slabost u palcu.
- Kod žena se rizartroza javlja 2–6 puta češće nego kod muškaraca, sa učestalošću koja dodatno raste sa starenjem.
- Lečenje može biti nehirurško i hirurško.
Šta je to artroza korena palca? Zbog čega se javlja rizartroza?
Artroza korena palca (rizartoza, rizartritis) predstavlja degenerativno oboljenje hrskavice zgloba izmedju kosti ručja i doručja palca. Karakteriše ga bol u zglobu palca šake koji se javlja na dodir ili prilikom određenih pokreta palca. Ukoliko se oboljenje ne leči, tokom vremenom se paralelno sa bolovima, koji dobijaju na intenzitetu, javlja i slabost u palcu.
Rizartroza se češće javlja kod žena, 2–6 puta češće nego kod muškaraca. Učestalost pojavljivanja rizartroze raste sa starenjem, a bolest često ume da bude asimptomatska. Trećina žena u postmenopauzalnom periodu ima radiografske promene koje odgovaraju artrozi korena palca.
Simptomi rizartroze
Pacijent se žali na bol u korenu palca koji često zrači u uzvišenje palca i predeo zgloba između kosti doručja i gornjeg članka palca. Bol je često u korelaciji sa pokretanjem palca. Simptomi se klasično javljaju prilikom rotatornih pokreta (odvrtanja matice šrafa, uvrtanje peškira i slični pokreti).
Bolovi u mirovanju i slabost u palcu javljaju se posledično kako bolest napreduje.
Dijagnostika
Dijagnoza se najčešće postavlja na osnovu anamneze i kliničke slike.
Klinički pregled ukazuje na postojanje stanja u slučaju pozitivnih znaka prilikom izvođenja standardizovanih testova:
- Bol u palcu na dodir oko zgloba
- Krepitacija (škripanje) pri provokativnom testu (Grind test)
- Nestabilnost u palcu prilikom izvodjenja provokativnog testa
Dijagnoza se potvrđuje radiografijom šake koja uključuje i specijalnu projekciju (Betova projekcija) kako bi se dobio bolji uvid u sam zglob.
Lečenje artroze korena palca
Nehirurško lečenje
Rizartroza se nehirurški može lečiti na nekoliko načina, u zavisnosti od stadijuma bolesti.
1. Rani stadijum sa povremenim bolovima i minimalnim ograničenjem dnevnih aktivnosti:
- Poštedni režim - smanjenje aktivnosti, izbegavanje “hvata pincete” (hvat izmedju palca i kažiprsta) i uvrtanja šake
- Ortoza za palac – po potrebi, radi rasterećenja
- Analgetici, NSAID (nesteroidni antiiflamatorni lekovi)
2. Prelazni stadijum sa ograničenjem dnevnih aktivnosti:
- Ortoza za palac
- NSAID (nesteroidni antiiflamatorni lekovi)
- Steroidne injekcije u zglob korena palca (blokada palca)
- Potrebno je pacijenta uputiti na dalje lečenje ortopedu
3. Uznapredovali stadijum sa značajnim ograničenjem dnevnih aktivnosti i potrebom za svakodnevnom analgetskom terapijom
Moguće je probati sa neoperativnim lečenjem, ali je svakako potrebno pacijenta uputiti na dalje lečenje ortopedu.
Hirurško lečenje
U slučajevima kada neoperativno lečenje ne daje željene rezultate, a prilikom lečenja uznapredovalih slučajeva, može se primeniti čitav niz različitih tehnika operacija rizartroze. Uklanjanje trapezaste kosti je dugo bila standardna procedura pri hirurškom lečenju koja daje dobre rezultate u oko 85% slučajeva. Danas se najčešće pribegava zameni zgloba palca (veštački zglob palca, proteza palca).
Rehabilitacija nakon operacije
Rehabilitacioni period nakon operacije artroze korena palca nekada može biti dug, u cilju dobijanja adekvatne snage i “pinceta hvata” (hvat izmedju palca i kažiprsta).