Ukočenost lakta (kontraktura lakta)

Ukočenost lakta, odnosno kontraktura lakta, najčešća je komplikacija u zglobu lakta ili tkivima koja ga okružuju. Iako se uglavnom javlja kao posledica operacije, i povreda može prouzrokovati ukočenost lakta.

Lakat je jedan od većih zglobova na ljudskom telu koji ima mogućnost savijanja (fleksija lakta) i istezanja, odnosno opružanja (ekstenzija lakta). Normalan raspon savijanja i opružanja lakta je 0–145 stepeni, iako je amplituda pokretanja lakta u svakodnevnim uobičajenim aktivnostima od 30 do 130 stepeni. Ovo znači da za većinu ljudi delimično smanjena pokretljivost lakta ne predstavlja problem. Kod većeg smanjenja, pacijent oseća ograničenost u pokretima. Gubitak pokretljivosti prilikom savijanja lakta obično predstavlja veći problem od gubitka pokretljivosti kod istezanja.

Uzroci kontraktura

Ukočenost lakta najčešće je posledica povrede, štaviše uobičajeno je očekivati određeni stepen ukočenosti nakon bilo koje povrede lakta. Stanje se vremenom poboljšava, naročito uz intenzivnu fizikalnu terapiju. U nekim slučajevima, međutim, potrebna je hirurška intervencija.

Kod pacijenata koji su tokom dužeg vremenskog perioda podvrgnuti imobilizaciji lakta, veće su šanse da dođe do ukočenosti. Isto važi za pacijente kod kojih je usled infekcije došlo do oštećenja zgloba.

Uzroci pojave kontraktura podeljeni su u dve grupe, zavisno od toga da li leže u samom zglobu (unutrašnji, intrinsic) ili u okolnom tkivu – mišićima i tetivama (spoljašnji, extrinsic).

Ukočenost prouzrokovana problemima unutar zgloba

Neki od problema zgloba koji mogu dovesti do ovog stanja su:

• okoštavanje nakon preloma;
• primarna artroza;
• infekcije u zglobu;
• reumatoidni artritis;
• loše srasli prelomi.

Ukočenost usled problema izvan zgloba

Određeni problemi i stanja tkiva koja okružuju zglob lakta mogu dovesti do pojave kontrakture, na primer:

• okoštavanje okoline zgloba lakta (heterotopični osifikat lakta);
• opekotine;
• urođena stanja, npr. artrogripoza.

Simptomi

Simptomi ovog stanja su malobrojni i opšti, pa je i dijagnostika jednostavna:

• ograničena pokretljivost prilikom opružanja i savijanja lakta, kao i prilikom rotacije podlaktice
• bol u laktu (javlja se ređe, ali može biti udružen sa pokretima i njegova pojava zavisi i od uzroka ukočenosti)

Lečenje kontrakture lakta

Cilj lečenja je uspostavljanje funkcionalnosti zgloba lakta – pokretljivosti od minimum 100 stepeni i eliminacija bola, ukoliko postoji.

Neoperativno lečenje

Lečenje ukočenosti lakta treba uvek započeti neoperativnim metodama (vežbanjem, odnosno fizikalnom terapijom) koje su u većini slučajeva veoma efikasne. Ukoliko takve metode nakon dužeg vremena ipak ne daju željene rezultate, potrebno je preduzeti operativno lečenje.

Operativno lečenje

U najvećem broju slučajeva operativno lečenje se obavlja artroskopski. U težim slučajevima je neophodno uraditi tzv. otvorenu operaciju, naročito u slučajevima kada su operativni zahvati i ranije izvođeni. Izbor tipa operacije zavisi od nekolicine faktora, pa lekar uglavnom može dati procenu tek nakon detaljnog uvida u stanje. Nezavisno od izabrane metode, operativni zahvati u velikom procentu dovode do dobrih rezultata.

Važno je napomenuti da, ukoliko je uzrok ukočenosti okoštavanje zgloba lakta, treba najpre rešiti osnovni problem (npr. ugradnjom veštačkog lakta).

Postoperativna rehabilitacija u vidu kako pasivnih, tako i aktivnih vežbi, veoma je važan deo lečenja.

Prevencija Kako sprečiti ukočenost lakta?

Jedina, ujedno i najbolja, metoda prevencije ovog problema jeste pokretanje lakta nakon povrede ili operativnog zahvata što je ranije moguće.